พิพิธภัณฑ์ NFT พื้นที่เรียนรู้ของชุมชนคนรักศิลปะดิจิทัล

1,052 views

5 mins

May 10, 2022

NFT (Non-Fungible Token) หรือสินทรัพย์ดิจิทัลที่ไม่สามารถทำซ้ำหรือทดแทนกันได้ เริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา งานดิจิทัลส่วนใหญ่ที่ถูกซื้อขายมักเป็นงานสร้างสรรค์ ของสะสม หรืองานศิลปะที่มีเพียงชิ้นเดียวในโลก ระบบบล็อกเชนจะบันทึกเส้นทางการซื้อขาย ทำให้ตรวจสอบได้ว่าใครคือผู้ถือครองผลงานและหมดกังวลเรื่องของปลอม

เทคโนโลยีนี้กำลังสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับประวัติศาสตร์ศิลปะ ปลดล็อกจินตนาการของศิลปินและนักสะสม รวมทั้งสร้างมูลค่าให้กับผลงานศิลปะจากศิลปินหลากแขนง ดังผลงานหลายชิ้นที่มีชื่อเสียงและสามารถแปลงเป็นเงินได้อย่างไม่น่าเชื่อ

ศิลปะดิจิทัลเขย่าวงการศิลปินไส้ (ไม่) แห้ง

ก้าวสำคัญของงานศิลปะ NFT เกิดขึ้นเมื่อเดือนมีนาคม ปี 2021 ภาพ ‘Everydays’ ของ Beeple ซึ่งนำภาพถ่ายเซลฟีของตัวเองตลอด 5,000 วัน หรือ 14 ปี มาปะติดปะต่อกันเป็นงานศิลปะ ถูกประมูลได้ในราคา 69.3 ล้านดอลลาร์ และปัจจุบันก็ยังครองแชมป์ภาพ NFT ที่มีมูลค่าสูงสุดเป็นประวัติการณ์ ทั้งนี้ มีสถิติว่าในช่วงครึ่งแรกของปี 2021 ศิลปะดิจิทัลทั่วโลกมียอดขายมากกว่า 2.5 พันล้านดอลลาร์ นี่จึงกลายเป็นโอกาสทองของศิลปินที่มี ไอเดียไร้ขีดจำกัด

ในปีเดียวกัน เจนนิเฟอร์ หว่อง (Jennifer Wong) และปีเตอร์ แฮมิลตัน (Peter Hamilton) ผู้ประกอบการสตาร์ทอัปในเมืองซีแอตเทิล ได้ก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ถาวรด้าน NFT แห่งแรกของโลก ที่เมืองซีแอตเทิล สหรัฐอเมริกา ‘พิพิธภัณฑ์ NFT ซีแอตเทิล’ (Seattle NFT Museum) พิพิธภัณฑ์ถาวรด้าน NFT แห่งแรกของโลก เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านศิลปะดิจิทัล โดยนำเสนอเรื่องราวของศิลปินและคอลเลกชันที่มีชื่อเสียงระดับโลก รวมทั้งทำงานส่งเสริมชุมชนคนรุ่นใหม่ที่สนใจด้าน NFT เปิดให้บริการอย่างเป็นทางการเมื่อเดือนมกราคม 2022

ร็อบบี เทรวิโน (Robbie Trevino) เป็นนักวาดและนักออกแบบคอนเซ็ปต์ (Concept Designer) ที่อาศัยอยู่ในซีแอตเทิล เขาเคยฝากผลงานไว้ในภาพยนตร์ Star Wars และซีรีส์ Love Death + Robots ซึ่งโด่งดังใน Netflix เมื่อ NFT เริ่มบูม เขาผันตัวเองมาสร้างสรรค์งานศิลปะดิจิทัล โดยดัดแปลงภาพประกอบหนังสือ ‘Numinous’ ให้เป็นสื่อมัลติมีเดียที่ประกอบด้วยอนิเมะ บอร์ดเกม AR และ VR

พิพิธภัณฑ์ NFT ซีแอตเทิล ประเดิมนิทรรศการชุดแรก โดยมีผลงานของเทรวิโนเป็นส่วนหนึ่งด้วย “ศิลปะดิจิทัลเป็นสิ่งที่ทุกคนบริโภคเป็นประจำ จนคนทั่วไปคิดว่าเป็นของฟรี แท้จริงแล้วมันมีคุณค่าเกินกว่าที่คนส่วนใหญ่รับรู้ งานศิลปะบนโซเชียลมีเดียไม่มีส่วนใดสามารถเชื่อมโยงไปยังศิลปินผู้สร้างสรรค์อย่างเรา แต่ในที่สุด NFT ก็ทำให้เราสามารถมีชีวิตที่ดีได้อย่างแท้จริง จากสิ่งที่เราลงมือทำอย่างอุตสาหะ มันยอดเยี่ยมมากสำหรับผม” เทรวิโน กล่าว

พิพิธภัณฑ์ NFT แห่งแรกของโลก

พิพิธภัณฑ์ NFT ซีแอตเทิล ตั้งอยู่ในย่านเบลล์ทาวน์ (Belltown) ซึ่งมีประชากรหนาแน่นที่สุดในเมืองซีแอตเทิล อาคารมี 3 ชั้น พื้นที่ใช้สอยรวม 3,000 ตารางฟุต เมื่อผู้เยี่ยมชมก้าวเข้ามาในพิพิธภัณฑ์บริเวณชั้น 1 จะได้พบกับนิทรรศการที่ปูพื้นฐานความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีบล็อกเชน เครื่องขุดเงินดิจิทัล รวมทั้งคำศัพท์และวัฒนธรรมทางภาษาที่เกี่ยวกับ NFT

ศิลปะดิจิทัลเป็นผลงานที่ปราศจากข้อจำกัดด้านวัสดุ งานศิลปะที่จัดแสดงจึงมีหลากหลายประเภท เช่น ภาพเคลื่อนไหว แอนิเมชัน ภาพสามมิติ และสื่อมัลติมีเดีย บริเวณชั้น 2 และ 3 ของพิพิธภัณฑ์ติดตั้งจอดิจิทัลกว่า 30 จอที่มีความเที่ยงตรงสูง ขนาดตั้งแต่ 32 ถึง 85 นิ้ว วางตามแนวตั้งและแนวนอน โดยมีบริษัทซัมซุงเป็นพาร์ทเนอร์ที่ให้การสนับสนุน

ตัวอย่างนิทรรศการแสดงผลงานของศิลปินในท้องถิ่นที่มีชื่อเสียงระดับสากล นอกจาก ร็อบบี เทรวิโน ยังมีภาพของชาร์ล ปีเตอร์สัน (Charles Peterson) ช่างภาพกรันจ์ชื่อดัง และภาพสามมิติของนักออกแบบและตกแต่งภายใน นีออน ซอลท์วอเตอร์ (Neon Saltwater)

นอกจากนี้พิพิธภัณฑ์ยังได้รับความอนุเคราะห์จากนักสะสมรายใหญ่ ให้ยืมผลงานศิลปะดิจิทัลระดับโลกมาจัดแสดง เช่น ‘CryptoPunks’ ของ Larva Labs งานศิลปะประเภท Generative Art ที่มาจากการใส่สมการให้คอมพิวเตอร์คิดคำนวณ ของเทย์เลอร์ ฮอบบ์ (Tyler Hobbs) ฯลฯ ผลงานแต่ละชิ้นมีมูลค่าสูงกว่า 5 แสนดอลลาร์ และบางชิ้นมีมูลค่าสูงกว่า 1-2 ล้านดอลลาร์

“จินตนาการของศิลปินผู้สร้างสรรค์ผลงาน NFT นั้นน่าตื่นเต้น เราต้องการปักธงเมืองซีแอตเทิลไว้บนแผนที่ ในฐานะศูนย์กลางนวัตกรรม NFT และบล็อกเชน และเราเชื่อว่าพื้นที่ทางกายภาพสามารถแสดงให้สาธารณชนเห็นถึงความกว้างใหญ่ของศิลปะและเทคโนโลยี เป้าหมายของเราคือแนะนำให้ผู้คนมองเห็นทิศทางที่กำลังเบ่งบานของศิลปะดิจิทัล” หว่องและแฮมิลตัน กล่าว

แม้พิพิธภัณฑ์แห่งนี้จะไม่ใช่พื้นที่ที่มีวัตถุประสงค์เพื่อซื้อขายงานศิลปะ แต่ผู้เยี่ยมชมและนักสะสมก็สามารถรับชมผลงานและเรื่องราวของศิลปิน ไปพร้อมกับเข้าถึงแพลตฟอร์ม OpenSea ซึ่งเป็นตลาด NFT ผ่าน QR Code เพื่อซื้อผลงานนั้นๆ ได้

ชุมชนของคนรักศิลปะและรักการเรียนรู้

เหตุใดพื้นที่การเรียนรู้ทางกายภาพจึงยังคงมีความสำคัญ ในเมื่อ NFT เป็นเหมือนตัวแทนศิลปะแห่งอนาคต และในโลกดิจิทัลก็เต็มไปด้วยแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย ซึ่งผู้คนทั่วโลกสามารถพูดคุยแลกเปลี่ยนเรื่องราวต่างๆ ที่ตนสนใจได้อย่างสะดวกรวดเร็ว

หว่อง กล่าวว่า “แม้ชุมชนออนไลน์จะมีอิทธิพลมากเพียงใด แต่ก็ไม่มีอะไรสามารถมาทดแทนประสบการณ์การยืนชมภาพศิลปะกับเพื่อนๆ และสามารถพูดคุยในสิ่งที่สนใจเหมือนกัน เราต้องการโลกทั้งสองใบ และรู้ว่าในอนาคตมีโอกาสมากมายที่จะเชื่อมโยง Metaverse กับประสบการณ์ทางกายภาพ”

พิพิธภัณฑ์ NFT ซีแอตเทิล ให้ความสำคัญกับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย เช่น งานพบปะศิลปิน การบรรยาย การเสวนายามค่ำ เวิร์กชอป งานปาร์ตี้ ฯลฯ พิพิธภัณฑ์เปิดรับสมัครสมาชิก ซึ่งจะได้สิทธิ์เข้าพิพิธภัณฑ์ฟรีและเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ฟรีตลอดปี พร้อมกับเพื่อน 1 คน

กิจกรรมเหล่านี้เป็นหัวใจสำคัญในการผลักดันให้เกิดการรวมตัวของศิลปิน นักเทคโนโลยี นักสะสม และผู้ชื่นชอบงานศิลปะ ในรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ด้าน NFT ในภูมิภาคแปซิฟิกตะวันตกเฉียงเหนือ ซึ่งครอบคลุมหลายเมืองในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา

แม้การสร้างพิพิธภัณฑ์ NFT จะมีส่วนช่วยจุดประกายให้คนหันมาสนใจงานประเภทนี้มากขึ้น แต่ในความเป็นจริงนั้น หว่องและแฮมิลตัน ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญเรื่อง NFT แต่อย่างใด เขาเป็นเพียงผู้มีใจรักในงานศิลปะและพิพิธภัณฑ์ แนวทางการดำเนินงานจึงเป็นไปอย่างยืดหยุ่น ไม่ได้มีการตระเตรียมหัวข้อนิทรรศการหรือคอลเลกชันต่างๆ ไว้ล่วงหน้าระยะยาว แต่อาศัยความเห็นของสมาชิกเป็นแรงขับเคลื่อนพิพิธภัณฑ์ รวมทั้งเปิดให้ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการเป็นเจ้าภาพจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวทางที่ตัวเองสนใจได้

“เราเชื่อว่าเส้นแบ่งระหว่างศิลปะและเทคโนโลยีกำลังเริ่มเลือนราง ส่วนที่ขาดหายไปคือเรื่องการศึกษาและการเรียนรู้ นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมเราถึงตั้งใจให้ที่นี่เป็น ‘พิพิธภัณฑ์’ มากกว่าเป็นแค่ ‘แกลเลอรี’ แทนที่จะให้ใครสักคนมีข้อมูลติดตัวระดับหนึ่ง แล้วเดินเข้ามาควักเงินซื้อภาพ เราอยากเน้นไปที่การทำความเข้าใจบริบทที่อยู่แวดล้อมผลงานศิลปะเหล่านั้น” แฮมิลตัน กล่าว