ห่างจากกรุงลิสบอนไปทางทิศเหนือราว 85 กิโลเมตร เป็นที่ตั้งของเมืองโอบิโดส (Óbidos) หนึ่งในเมืองท่องเที่ยวยอดนิยมของโปรตุเกส นอกจากจุดเด่นด้านประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม และงานเทศกาลอันน่าตื่นตาตื่นใจ สิ่งที่ดึงดูดให้หนอนหนังสือทั่วโลกอยากมาเยือนเมืองนี้ คือ ‘กลิ่นอายวรรณกรรม’ ที่แฝงฝังอยู่ในสถานที่ต่างๆ
ย้อนไปในปี 2012 เมืองโอบิโดสริเริ่มโครงการ Óbidos Vila Literária จากความร่วมมือของเทศบาลเมือง และร้านหนังสือ Ler Devagar มีจุดมุ่งหมายเพื่อฟื้นฟูประวัติศาสตร์ ส่งเสริมการพัฒนาชุมชนผ่านมิติทางวัฒนธรรม โดยเริ่มต้นจากการระดมทุนเพื่อฟื้นฟูโบราณสถานในเมือง ภายใต้โจทย์ท้าทายที่ว่า จะสร้างความสมดุลระหว่างมิติด้านวัฒนธรรมและการส่งเสริมเศรษฐกิจอย่างไรโดยยังคงไว้ซึ่งประวัติศาสตร์ดั้งเดิมของตัวอาคาร ก่อนจะลงเอยที่การดัดแปลงโบราณสถานให้เป็นร้านหนังสือ เริ่มต้นด้วยการดัดแปลงโบสถ์ซานติโก โบสถ์เก่าแก่ที่สร้างขึ้นราวศตวรรษที่ 13 ให้เป็นร้านหนังสือที่ชื่อว่า ‘Grande Livraria de Santiago’
ปรากฏว่าในระยะเวลาไม่ถึง 5 ปี ภายหลังการเกิดขึ้นของร้านหนังสือดังกล่าว เมืองโอบิโดสมีเครือข่ายร้านหนังสือภายในเมืองกว่า 11 ร้าน ภายใต้แนวคิดเดียวกัน คือการนำอาคารเก่ามาดัดแปลงเป็นร้านหนังสือ แต่ละร้านมีความโดดเด่นและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เช่น ร้านหนังสือสำหรับเด็ก Bichinho de Conto ดัดแปลงมาจากโรงเรียนประถมเก่า, ร้านหนังสือที่ดัดแปลงจากอาคารสถานีดับเพลิง ขายหนังสือควบคู่ไปกับสินค้าออร์แกนิก หรือร้านหนังสือ Livraria da Adega ซึ่งตั้งอยู่ในห้องเก็บไวน์โบราณ เป็นต้น
นอกจากนี้ ยังมีการก่อตั้งโรงแรม ‘The Literary Man Hotel’ เพื่อเติมเต็มการสรรค์สร้างเมืองแห่งวรรณกรรม จุดเด่นคือเป็นโรงแรมที่มีหนังสืออยู่ทั่วอาณาบริเวณ ตั้งแต่โถงทางเดิน โถงต้อนรับ ห้องอาหาร บาร์ ห้องพัก รวมกว่า 40,000 เล่ม ถือเป็นที่พักในฝันของนักอ่านทั่วโลก และเป็นหนึ่งในโรงแรมวรรณกรรมที่ใหญ่ที่สุดของโลกอีกด้วย (ในแง่ของจำนวนหนังสือ)
โรงแรมแห่งนี้ก่อตั้งโดยนายกเทศมนตรีเมืองโอบิโดส เปิดทำการในปี 2015 ตัวอาคารดัดแปลงจากสำนักชีโบราณในศตวรรษที่ 19 ห้องพักแม่ชีถูกปรับเปลี่ยนเป็นห้องพัก รวมทั้งสิ้น 30 ห้อง มีทั้งห้องแบบธรรมดาและห้องพิเศษในเรทราคาที่แตกต่างกัน ที่สำคัญคือมีห้องพิเศษที่อุทิศแก่นักเขียนผู้มีชื่อเสียง เช่น ห้องพักหมายเลข 14 อุทิศแก่ ฌูแซ ซารามากู (José Saramago) เจ้ารางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมประจำปี 1998 ชาวโปรตุเกส ภายในห้องจะเต็มไปด้วยหนังสือของเขา และได้รับการตกแต่งเป็นพิเศษ
แนวคิดในการออกแบบ มีความพยายามอนุรักษ์โครงสร้างและวัสดุเดิมไว้ให้มากที่สุด บางห้องเตียงเตี้ยจะวางอยู่บนแท่นที่ชวนให้นึกถึงแท่นบูชาศักดิ์สิทธิ์ เฟอร์นิเจอร์ต่างๆ เช่น โต๊ะ เก้าอี้ ล้วนเป็นของดั้งเดิมที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน นอกจากนี้โรงแรมยังใส่ใจรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่สร้างความประทับใจแก่ผู้มาเยือน เช่น เมนูอาหารที่เสิร์ฟมาในซองปิดผนึก คล้ายสาส์นลับในวรรณกรรมนักสืบ โดยแต่ละเมนูได้รับแรงบันดาลใจจากวรรณกรรมและนักเขียนชื่อดัง และหากต้องการเครื่องดื่มดีๆ สักแก้ว ในบาร์ก็มีค็อกเทลสูตรพิเศษจากวรรณกรรมที่คุณชื่นชอบไว้คอยบริการ
สำหรับคนที่อยากออกไปสัมผัสบรรยากาศในเมือง ทางโรงแรมก็มีโปรแกรมเที่ยวชมโบราณสถานเตรียมไว้ให้ แต่จากข้อมูลที่ผ่านมา พบว่าผู้เข้าพักส่วนใหญ่มักขลุกอยู่แต่ในโรงแรมท่ามกลางกองหนังสือมากกว่า
นอกจากการบูรณะอาคารเก่าให้เป็นพื้นที่ทางวรรณกรรม เมืองโอบิโดสยังผลักดันให้เกิดพื้นที่ทางวัฒนธรรมอื่นๆ ควบคู่กันไปด้วย ไม่ว่าจะเป็นพิพิธภัณฑ์ แกลเลอรี ห้องสมุด รวมทั้งจัดกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับหนังสือและการอ่านอย่างสม่ำเสมอ เช่น งานเทศกาลวรรณกรรมนานาชาติ Folio Óbidos Vila Literária ที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกฤดูใบไม้ร่วง โดยเนรมิตเมืองโอบิโดสให้กลายเป็นห้องอ่านหนังสือขนาดใหญ่ มีนักเขียนทั้งชาวโปรตุเกสและชาวต่างประเทศมาร่วมพบปะเสวนากับนักอ่านแบบใกล้ชิด โดยในปี 2021 นี้ งานจะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 14-24 ตุลาคม
โครงการ Óbidos Vila Literária นับเป็นตัวอย่างที่ดีของการพัฒนาเมืองภายใต้บริบทของวัฒนธรรรม ศิลปะ และประวัติศาสตร์ ที่หลอมรวมเป็นหนึ่งเดียวกับชุมชน ทั้งยังมีส่วนช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกิจของเมืองให้คึกคักเฟื่องฟู โดยเมืองโอบิโดสได้รับการเลือกให้เป็นหนึ่งในเมืองวรรรกรรม (Literary City) เครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโก เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2015
ที่มา
เว็บไซต์ Utrecht City of Literature (Online)
บทความ “The Literary Man Hotel in Obidos is a Book Lover’s Paradise” จาก whatshotblog.com (Online)
บทความ “Óbidos Literary Town” จาก centerofportugal.com (Online)
บทความ “If you check in at the world’s largest literary hotel, you might never want to go out (or leave)” จาก scroll.in (Online)
บทความ “Silver Coast Volunteers oferece livros a visitantes” จาก obidosvilaliteraria.com (Online)
