เมดิสัน ซึ่งเป็นเมืองหลวงของรัฐวิสคอนซิน สหรัฐอเมริกา ได้รับฉายาว่า ‘เมืองแห่งทะเลสาบทั้งสี่’ เนื่องจากห้อมล้อมด้วยทะเลสาบน้อยใหญ่อันมีระบบนิเวศสมบูรณ์ ปัจจุบันเมืองนี้มีอัตราการเติบโตเร็วที่สุดของรัฐ โดยเป็นที่ตั้งของบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่และสตาร์ทอัปหลายแห่ง ประเด็นเรื่องการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตที่ยั่งยืนกำลังมีความสำคัญและได้รับความสนใจในวงกว้าง ห้องสมุดประชาชนเมดิสัน (Madison Public Library) ได้เข้ามามีบทบาทด้านการส่งเสริมความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติ หนึ่งในนั้นคือการริเริ่มโครงการ ‘นักธรรมชาติวิทยาในพำนัก’ (Naturalist-in-Residence)
ห้องสมุดประชาชนเมดิสันเชื่อมั่นในการสร้างสรรค์โดยการมีส่วนร่วมของผู้คนในท้องถิ่น ทุกคนสามารถแบ่งปันความรู้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน อีกทั้งยังช่วยทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมระหว่างห้องสมุดกับชุมชน โครงการนี้เปิดรับสมัครผู้ที่อาศัยอยู่ในเมืองเมดิสัน ให้เข้ามาเป็นแกนนำจัดกิจกรรมด้านธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ผู้สมัครอาจเป็นผู้สนใจด้านการออกแบบพื้นที่เรียนรู้นอกอาคาร การอยู่ร่วมกับสิ่งแวดล้อมในวิถีคนเมือง การผจญภัยและเรียนรู้ธรรมชาติ หรือการใช้ศิลปะเป็นสื่อในการอนุรักษ์
โครงการนักธรรมชาติวิทยาในพำนักเริ่มต้นครั้งแรกเมื่อปี 2022 ได้รับเงินทุนสนับสนุนปีละ 4,000 ดอลลาร์ จากองค์กร ‘เพื่อนแห่งห้องสมุดประชาชนเมดิสัน’ ผู้ได้รับการคัดเลือกเป็นนักธรรมชาติวิทยาในพำนักจะได้รับค่าตอบแทน 2,300 ดอลลาร์ โดยจะทำงานร่วมกับห้องสมุดและจัดกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 กิจกรรมต่อเนื่องเป็นเวลา 6 สัปดาห์
นักธรรมชาติวิทยาในพำนักคนแรกของห้องสมุดแห่งนี้ คือ จอห์น นิวแมน เขาเรียนจบด้านพฤกษศาสตร์ มีความสนใจด้านอาหารจากป่า ชอบค้างแรมในป่า ดูดาว และหลงใหลในการทำงานด้านการศึกษากับเด็กๆ กิจกรรมเด่นที่นิวแมนจัดให้กับห้องสมุด คือการเดินเท้าสำรวจแหล่งอาหารจากธรรมชาติ ประกอบด้วยการบรรยายให้ความรู้พื้นฐานแก่ผู้เข้าร่วมกิจกรรม ทั้งด้านวิวัฒนาการการหาอาหารของมนุษย์ ความหลากหลายของธรรมชาติในท้องถิ่น กฎหมายที่เกี่ยวข้อง การเตรียมตัว และความปลอดภัย และภาคปฏิบัติที่พาผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ทดลองหาอาหาร จากพื้นที่ธรรมชาติใกล้ห้องสมุด
“เมื่อเดินเข้าไปในสวนสาธารณะคุณจะพบกับอาหาร ทั้งเบอร์รีต่างๆ ผลไม้ ถั่ว รวมถึงเห็ด หลากหลายสายพันธุ์ วัตถุดิบเหล่านี้ไม่ผ่านการฉีดพ่นสารเคมี มันเป็นเรื่องถูกกฎหมายที่เราจะเก็บเกี่ยวอาหารจากธรรมชาติ และคุณจะมีความสุขมากที่ได้ก้าวออกจากบ้านเพื่อไปหาอาหารด้วยตนเอง”
นอกจากนี้ นิวแมน ยังจัดกิจกรรมเดินสำรวจสวนสาธารณะกลางเมืองใกล้ทะเลสาบเมนโดตา ซึ่งมักถูกเรียกว่า ‘บึงเป็ด’ สมาชิกผู้ร่วมเดินทางจะได้สังเกตสิ่งที่รอบตัว ทั้งภูมิประเทศ พืช สัตว์ และล้อมวงเสวนาว่าด้วยเรื่องระบบนิเวศ รวมทั้งมีกิจกรรมดูนก พายเรือแคนู และการทำสวนคนเมือง
โครงการ ‘นักธรรมชาติวิทยาในพำนัก’ ของห้องสมุดประชาชนเมดิสัน เป็นตัวอย่างการเรียนรู้ที่เริ่มต้นมาจากประเด็นท้าทายที่เมืองเผชิญอยู่ ห้องสมุดสร้างการมีส่วนร่วมของชาวชุมชนตั้งแต่ริเริ่มกระบวนการและเป็นแกนนำในการจัดกิจกรรมด้วยตนเอง เกิดเป็นกิจกรรมที่มีเนื้อหาเชิงลึก ตอบโจทย์ผู้มีความสนใจเฉพาะด้าน และสร้างปฏิสัมพันธ์เชิงบวกระหว่างผู้คนกับห้องสมุด
ที่มา
บทความ “Naturalist-in-Residence” จาก madisonpubliclibrary.org (Online)
บทความ “Inspiring wonder and awe in city parks john newman is madison’s first naturalist in residence” จาก wiscnews.com (Online)
บทความ “Q&A: John Newman wants to ‘fill people with wonder and awe about nature'” จาก captimes.com (Online)
