แนวคิดที่เปลี่ยนห้องสมุดจากแหล่งเรียนรู้ที่ดำรงอยู่อย่างเอกเทศ ไปสู่พื้นที่สาธารณะที่หน่วยงานภาครัฐและเอกชนสามารถเข้าไปใช้ประโยชน์พื้นที่ร่วมกันได้คือโมเดลการบริหารจัดการห้องสมุดยุคใหม่ที่เริ่มแพร่หลายในยุโรป แต่แทบไม่เกิดขึ้นในบริบทของห้องสมุดในสหรัฐอเมริกา
ห้องสมุดประชาชนมิสซูลา (Missoula Public Library) รัฐมอนแทนา เป็นห้องสมุดแห่งแรกๆ ในสหรัฐอเมริกา ที่ประสบความสำเร็จในการบูรณาการแหล่งเรียนรู้หลายแห่งไว้ในอาคารหลังเดียวกัน เพื่อให้ตอบสนองการเรียนรู้ที่หลากหลาย ที่นี่มีจุดมุ่งหมายที่จะเป็นห้องสมุดแห่งอนาคตซึ่งเน้นนวัตกรรมดิจิทัล ไปพร้อมกับการเชิดชูอัตลักษณ์ของท้องถิ่น
ห้องสมุดแบบ One Stop Service นอกจากมีหนังสือมากมายไว้ให้บริการแล้ว ยังมีพื้นที่สำหรับการเล่นและการสร้างสรรค์นวัตกรรม ครัวซึ่งให้ผู้คนในชุมชนมาทำอาหาร บริการทำพาสปอร์ตและบริการทนายความ ฐานข้อมูลวงศ์ตระกูลของพลเมือง แผนที่เดินป่าในท้องถิ่น รวมทั้งบริการให้ยืมสิ่งของ (Library of Things)
ห้องสมุดไม่ได้ทำงานทั้งหมดนี้เพียงลำพัง แต่ผนึกกำลังร่วมกับพันธมิตรอีกหลายองค์กรที่มีภารกิจสอดคล้องกัน ในบริเวณเมกเกอร์สเปซของห้องสมุด มีสตูดิโอผลิตสื่อโสตทัศน์ที่ไฮเทคซึ่งให้บริการโดย MCAT (Missoula Community Access Television) องค์กรนี้ทำงานด้านการจัดหาอุปกรณ์ ฝึกอบรม และส่งเสริมให้คนในชุมชนมีประสบการณ์ในการผลิตสื่อแขนงต่างๆ
ใกล้โซนห้องสมุดสำหรับเด็กเป็นที่ตั้งของ Families First Learning Lab องค์กรด้านความเข้มแข็งครอบครัว ซึ่งจัดกิจกรรมให้ความรู้เรื่องการเลี้ยงดูบุตร ให้คำปรึกษาปัญหาครอบครัว ผลิตและแจกจ่ายสื่อส่งเสริมพัฒนาการเด็ก ทางด้านมหาวิทยาลัยมอนแทนาใช้พื้นที่ห้องสมุดเป็นที่ตั้งของ UM Living Lab และ SpectrUM เน้นการจัดกิจกรรมสนุกๆ เพื่อส่งเสริมความรู้ด้านวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กและเยาวชน
การออกแบบห้องสมุดประชาชนมิสซูลายึดหลักการใช้งานที่ ‘ยาวนาน ยืดหยุ่น และยั่งยืน’ อาคารใช้พลังงานจากความร้อนใต้พิภพและมีระบบจ่ายอากาศแบบประหยัดพลังงาน รูปลักษณ์อาคารดูเรียบง่ายแต่เปี่ยมด้วยสุนทรียะและแสดงให้เห็นถึงการเคารพต่อธรรมชาติ แต่ละชั้นใช้ธีมสีที่ถอดรหัสมาจากป่าเขา ดอกไม้ ลำธาร และเมฆหมอก ส่วนบริเวณดาดฟ้าเป็นจุดชมทัศนียภาพของภูเขาเมาท์เซนทิเนล
ด้วยความก้าวล้ำและโดดเด่นในหลายมิติ จึงไม่น่าแปลกใจที่ห้องสมุดประชาชนมิสซูลาจะคว้ารางวัลห้องสมุดประชาชนแห่งปีของสหพันธ์นานาชาติแห่งสถาบันและสมาคมห้องสมุด (IFLA) ประจำปี 2022 จาก 17 ประเทศที่เสนอเข้ารับรางวัล
ที่มา
บทความ “Missoula Public Library” จาก msrdesign.com (Online)
บทความ “Missoula Public Library” จาก ae.design (Online)
เว็บไซต์ Missoula Public Library (Online)
