เวลาคนเรากำลังอ่านหนังสืออย่างเพลิดเพลิน แล้วต้องเปลี่ยนโหมดไปทำอย่างอื่น มักจะหยิบของใกล้มือมาคั่นหนังสือเอาไว้ก่อน หลายคนตั้งใจไว้ว่าวันหนึ่งจะกลับมาอ่านต่อ แต่มันอาจไม่เป็นเช่นนั้นก็ได้
ชารอน แมคเคนลาร์ บรรณารักษ์ห้องสมุดโอกแลนด์ รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา พบเจอสิ่งของมากมายซึ่งผู้ใช้บริการมักลืมไว้ในหนังสือ แทนที่จะรู้สึกรำคาญแล้วเก็บทิ้งไป เธอกลับเห็นว่าวัตถุเหล่านี้มีคุณค่าและมีเสน่ห์น่าสนใจ มันสามารถทำหน้าที่คล้ายจดหมายเหตุท้องถิ่น บอกเล่าเรื่องราวในชีวิตประจำวันและความทรงจำของผู้คน
ชารอน ขอให้เพื่อนร่วมงานคนอื่นๆ ช่วยกันเก็บสะสม และเขียนบล็อกเพื่อนำเสนอภาพข้าวของเหล่านั้นมาเกือบ 10 ปี มันมีทั้งไม้ถักไหมพรม จดหมายรัก ตั๋วเครื่องบิน ภาพถ่ายเก่า แผนที่ประเทศญี่ปุ่น ใบเสร็จร้านชำ ภาพวาด โปสต์การ์ดจากแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ ฯลฯ จนเมื่อเมื่อปลายปี 2022 ห้องสมุดโอกแลนด์ได้เปิดตัวโครงการ ‘Found in a Library Book’ ฐานข้อมูลออนไลน์และนิทรรศการจัดแสดงสิ่งของที่บรรณารักษ์พบในหนังสือ กว่า 370 ชิ้น
มี 2 ชิ้นที่ ชารอน ประทับใจเป็นพิเศษ ชิ้นแรกเป็นภาพวาดลายเส้นดินสอของเด็ก ด้านหนึ่งเป็นรูปผู้ชายตัวใหญ่ มีเขาและอาวุธเหมือนปีศาจ ถูกเขียนกำกับไว้ว่า ‘พ่อ’ ข้างกันเป็นรูปเด็กตัวเล็กหน้าบึ้ง ถูกเขียนว่า ‘ซีเจ’ มันทั้งน่ารักและน่าขัน ทำให้รู้ว่าวันนั้นพ่อคงจะทำให้เด็กน้อยโกรธน่าดู
อีกชิ้นเป็นโปสต์การ์ดซึ่งหญิงสาวคนหนึ่งเขียนถึง ‘วิลเลียม’ แต่เขาไม่เคยตอบกลับมา และนี่อาจเป็นฉบับสุดท้ายก็เป็นได้ เป็นเรื่องน่าทึ่งที่ใครบางคนมีความพยายามและอดทนรอคอยขนาดนั้น ข้อความระบุว่า “ฉันได้ส่งจดหมายและโปสต์การ์ดหาคุณ 36 ฉบับแล้ว หวังว่าทั้งหมดจะถึงมือและคุณคงสบายดี แต่ระหว่างเราดูเหมือนจะมีแต่ความเงียบ”
หลังจากเปิดตัวโครงการดังกล่าว มีหลายคนจดจำสิ่งของเหล่านั้นได้ บางชิ้นมีคุณค่าสำหรับพวกเขา เช่น มาร์เจอรี พบภาพของเธอสมัยยังเด็ก 2 ใบ ใบแรกอยู่ในห้องนั่งเล่น อีกใบถ่ายกับซานตาครอสวันคริสต์มาส เธอตื่นเต้นที่จะได้อวดรูปเหล่านี้ให้ลูกซึ่งกำลังจะเกิดมา ด้านอีกครอบครัวหนึ่งย้ายออกไปจากโอกแลนด์นานแล้ว บังเอิญได้เห็นจดหมายเขียนด้วยลายมือคล้ายกับแม่ เมื่อตรวจสอบก็พบว่ามันเป็นจดหมายที่แม่เขียนให้พ่อตั้งแต่ยุค 80
“มันดูเหมือนเรากำลังสอดรู้สอดเห็นนิดๆ คล้ายการอ่านไดอารีลับ โดยไม่รู้ว่าพวกเขาเป็นใคร” อย่างไรก็ตาม ห้องสมุดคำนึงถึงข้อมูลอ่อนไหวของผู้เป็นเจ้าของ เช่นมีมาตรการปิดบังนามสกุล และที่อยู่บางส่วนบนซองจดหมายหรือโปสต์การ์ด
ที่มา
บทความ “Inspired by Found in a Library Book” จาก oaklandlibrary.org (Online)
บทความ “Shelf Life: How an Oakland librarian launched the ‘Found in a Library Book’ photo blog and in-person exhibition” จาก localnewsmatters.org (Online)
บทความ “Found in a Library Book” จาก ilovelibraries.org (Online)
บทความ “Found in a Library Book” จาก oaklandlibrary.org (Online)
บทความ “Librarian starts collection with hundreds of artifacts left behind in books” จาก cbsnews.com (Online)
