ปัจจุบันผู้คนเริ่มคุ้นเคยกับแหล่งเรียนรู้ออนไลน์แบบเปิดหรือ MOOC (Massive Open Online Course) ซึ่งทำให้คนทั่วโลกเข้าถึงความรู้ที่มีมาตรฐานได้ง่ายขึ้นโดยไม่มีค่าใช้จ่าย นวัตกรรมนี้มีส่วนจุดประกายให้เกิดเนื้อหาการเรียนการสอนที่มีรูปแบบคล้ายคลึงกัน ซึ่งเรียกกันว่า BOOC (Big Open Online Course)
BOOC เป็นการผสมผสานแพลตฟอร์มระหว่าง Google Course Builder และ edX เพื่อตอบสนองการเรียนการสอนออนไลน์ในมหาวิทยาลัยโดยเฉพาะ มีการนำไปทดลองใช้ครั้งแรกที่มหาวิทยาลัยอินดิแอนา สหรัฐอเมริกา สามารถรองรับนักศึกษาจากชั้นเรียนปกติ 25 คน เพิ่มขึ้นเป็น 500 คน ความโดดเด่นของ BOOC อยู่ตรงที่ระบบการประเมินผลการเรียนที่ให้นักศึกษาร่วมกันประมวลความรู้เป็นงานเขียนลงใน wikifolio ซึ่งเพื่อนร่วมเรียนทุกคนสามารถเข้าไปอ่านและให้ความเห็นซึ่งกันและกันได้
ส่วนที่ประเทศอังกฤษ UCL Press ในสังกัด University College London เป็นสำนักพิมพ์แห่งแรกที่เผยแพร่หนังสือวิชาการและตำราเรียนดิจิทัลแบบเปิด หรือ BOOC (Book as Open Online Content) โดยผู้ที่สนใจในประเด็นเดียวกันสามารถร่วมอภิปรายเนื้อหาที่อยู่ในหนังสือ ไม่ว่าจะเป็นผู้เชี่ยวชาญ ร้านหนังสือ หรือห้องสมุด จนกระทั่งหนังสือเล่มนั้นมีเนื้อหาหลากหลายรอบด้าน ดูคล้ายกับชุมชนกองบรรณาธิการออนไลน์ที่ช่วยกันเติมเต็มเนื้อหาหนังสือให้มีความสมบูรณ์ครบถ้วน จึงถูกเรียกขานว่าเป็น “หนังสือมีชีวิต”
ทั้งนี้ รูปแบบของหนังสือแห่งอนาคตจะก้าวไปอย่างไร้ขีดจำกัด สามารถผนวกรวมข้อเขียน วีดิทัศน์ บล็อก พอดแคสต์ ไว้ในหนังสือเล่มเดียว อย่างไรก็ตาม ผู้อ่านไม่ต้องกังวลว่า BOOC แต่ละเรื่องจะมีปริมาณเนื้อหาที่ล้นเกิน เพราะ BOOC ถูกออกแบบให้มีเครื่องมือสำหรับเลือกอ่านตามความสั้นยาวหรือชนิดของสื่อ ตามความต้องการของผู้อ่านแต่ละคนได้
คำว่า BOOC ทั้ง 2 ความหมายเกิดขึ้นมาในช่วงเวลาที่ไล่เลี่ยกัน แม้จะแตกต่างกันเป็นคนละเรื่อง นิยามแรกสะท้อนความเปลี่ยนแปลงในมุมของผู้บริโภคความรู้ ส่วนนิยามหลังสะท้อนถึงความเปลี่ยนแปลงของผู้ผลิตเนื้อหา ทว่า พลวัตดังกล่าวก็ทำให้เห็นทิศทางที่สอดคล้องกันของโลกความรู้ในอนาคต
เพราะเดิมทีนั้นความรู้อาจผูกขาดโดยผู้รู้เพียงไม่กี่คน ทำหน้าที่ถ่ายทอดความรู้ให้แก่คนที่ (ดูเหมือนว่าจะ) รู้น้อยกว่า แต่ในวันข้างหน้าทุกคนสามารถเป็นผู้สร้างความรู้ได้เองโดยกลั่นกรองจากประสบการณ์และความเข้าใจของตน ซึ่งเมื่อมีการแบ่งปันกัน ความรู้นั้นก็จะขยายกลายเป็นความรู้ร่วมของชุมชนหรือสังคมที่มีแง่มุมลึกซึ้งหลากหลาย บนพื้นฐานของความเคารพในสติปัญญาและความคิดเห็นของผู้อื่น
ที่มา
บทความ “Introduction: Academic Book of the Future BOOC” จาก ucldigitalpress.co.uk (Online)
บทความ “Google funds ‘BOOC’ assessment course by IU School of Education researcher” จาก education.indiana.edu (Online)
