ย้อนกลับไปวัยเด็กเราไม่มีความทรงจำเกี่ยวกับ “การดูหนัง” เลย กว่าจะได้มีโอกาสเข้าไปในโรงหนังครั้งแรกก็เป็นช่วงวัยรุ่น ในปีที่ “ไททานิค (2540)” เข้าฉายที่ “ไดอาน่า หาดใหญ่” เป็นความทรงจำที่ไม่มีวันลืม
สมัยเด็กโรงหนังอยู่ใกล้บ้านมากแต่เรามาจากครอบครัวที่มองว่าโรงหนังเป็นที่อโคจร สื่อบันเทิงอย่างภาพยนตร์เป็น “สิ่งต้องห้าม” ทั้งๆ ที่หาดใหญ่ยุคสมัยนั้นมีโรงหนัง Stand Alone ที่รุ่งเรืองมาก วัยรุ่นจากพื้นที่รอบนอกเดินทางเข้าเมืองหาดใหญ่เพื่อดูหนัง ป้ายหนังสวยงามที่วาดด้วยมือเป็นศิลปะน่าภาคภูมิใจ แต่เราไม่เคยได้มีโอกาสได้สัมผัสสิ่งเหล่านั้น
6 ปีให้หลังเราได้ดูหนังเรื่องที่สอง “กุมภาพันธ์ (2546)” เป็นการดูหนังคนเดียวครั้งแรก ที่ “ลี การ์เดนส์ พลาซ่า” แล้วจึงได้ดูอีกเรื่อง “จดหมายรัก (2547)” สมัยเรียนมหาวิทยาลัยที่จังหวัดปัตตานี ในช่วงเปลี่ยนผ่านก่อนที่ “โรงหนังปัตตานีรามา” จะถูกทุบทิ้งแล้วเปลี่ยนเป็น TK Park ในปัจจุบัน
ระหว่างเรียนอาจารย์ได้นำหนังเรื่อง The Truman Show ฉายให้นักศึกษาดูแล้วตั้งวงสะท้อนความรู้สึกแลกเปลี่ยนความคิดเห็น รวมทั้ง วิเคราะห์เนื้อหาของหนัง เป็นหนังเรื่องแรกที่ดูจบแล้วได้คุยกับคนกลุ่มใหญ่ เราพบว่าหนังเรื่องหนึ่งพาเราไปไกลกว่าแค่เนื้อหาในหนังมาก เมื่อมันผ่านการตีความเชื่อมโยงกับประสบการณ์ของแต่ละคน การได้นำมาพูดคุยแลกเปลี่ยนกันจึงเป็นเสน่ห์ที่ชวนหลงใหลมาก
ประสบการณ์อันกระท่อนกระแท่นต่อหนังของเรา ผ่านล่วงมาจนถึงวัยทำงานก่อร่างสร้างครอบครัว
‘เรื่องนี้ฉายเถอะ คนหาดใหญ่อยากดู’ มากกว่า ‘สถานที่’ คือ ‘ผู้คน’
เราเข้าร่วมกิจกรรมดูหนังกับกลุ่มฉายหนังอิสระของเมืองหาดใหญ่-สงขลา ผ่านทางเพจเฟซบุ๊ก “เรื่องนี้ฉายเถอะคนหาดใหญ่อยากดู” เมื่อ 5 สิงหาคม 2561 เรื่องแรกคือ Burning (มือเพลิง) ในช่วงจังหวะที่ชีวิตส่วนตัวถูกโบยตีอย่างหนักหน่วง ปัญหาความสัมพันธ์เรื้อรังและเต็มไปด้วยความสับสน อาจเพราะเป็นช่วงที่ชีวิตต้องการคำตอบและหาทางออกของปัญหา เราพาตัวเองไปยังที่ฉายหนังของเมืองหาดใหญ่ ใช้เวลากับตัวเองท่ามกลางผู้คนกลุ่มใหม่ คนแปลกหน้าที่ไม่รู้จักกัน Burning จัดฉายที่ Tuber Co-Working Space จำได้ว่าเมื่อหนังจบ ชีวิตเราไม่อาจเป็นเหมือนเดิมได้อีกเลยนับแต่นั้น
“หนังไม่ได้ให้เพียงความบันเทิง หากแต่มอบคำตอบบางอย่างแก่เราเสมอ” หลังจากนั้นทางกลุ่มได้จัดให้มีการฉายหนังสารคดีและหนังทางเลือกในห้างไดอาน่า (เงื่อนไขของหนังฟอร์มใหญ่ที่ต้องการกำหนดจำนวนผู้ชมรองรับการปล่อยให้ฉาย) เราก็ติดตามไปดูเรื่อง Free Solo เรื่องราวชีวิตนักปีนเขาตัวเปล่า ระหว่างนั้น ได้ตามไปดูหนังที่ a.e.y. space หลายเรื่อง แต่เรื่องที่ประทับใจสุดน่าจะเป็นเรื่อง An Elephant Sitting Still (เมืองอนาคตหมด) หนังความยาว 4 ชั่วโมง ที่พาเราทั้งดำดิ่งและปลอบประโลมด้วยความหวัง
จนกระทั่ง เดือนกรกฎาคม 2562 ทางกลุ่มเริ่มมาจัดฉายหนังที่ Common Ground Hatyai ซึ่งเป็นร้านกาแฟ (กลางวัน) และบาร์ (กลางคืน) ประเดิมด้วยหนังคลาสสิกอย่าง The Dreamers ที่ได้เรท 20+ จำได้ว่าช่วงนั้นพยายามจัดเวลาสำหรับการดูหนังโดยติดตามไปดูให้ได้ทุกสัปดาห์ รวมๆ เกือบ 30 เรื่อง หนังส่วนใหญ่มาจากค่าย Documentary Club มีหนังหลากหลายแนวจากประเทศต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นสารคดีกัมพูชา “Last Night I Saw You Smiling” หนังเวียดนาม “The Third Wife” สารคดีเกี่ยวกับหญิงไทยที่ต่างชาติ “Heartbound” หนังอินเดีย “Photograph” หนังดังจากยุค 80 “Paris, Texas” และที่ประทับใจสุดๆ สำหรับเรา คือหนังเรื่อง “Capharnaum” หนังสัญชาติเลบานอนว่าด้วยเด็กที่ฟ้องร้องพ่อแม่ตัวเองข้อหา “ทำให้เขาเกิดมา” ผจญเวรผจญกรรมตั้งแต่ต้นเรื่องจนขึ้นศาล หนังดีงามและคว้ารางวัล Jury Prize (Cannes Film Festival 2018) ด้วย
เราดูหนังที่นี่เรื่อยมาจนจบที่สารคดีช่วงภาพหญิง “Finding Vivian Maier” ก่อนจะย้ายที่ฉายกลับไปที่ Tuber Co-Working Space อีกครั้ง กับหนัง 2 เรื่องที่ตราตรึงใจ “Portrait of a Lady on Fire” และ “กระบี่” จนกระทั่งการระบาดของโควิด-19 ที่ทำให้ทุกกิจกรรมหยุดชะงัก การฉายหนังเว้นช่วงไปถึงครึ่งปี
อย่างไรก็ตาม หนังค่อยๆ ปลดล็อกให้แก่ชีวิตเราเป็นลำดับ ช่วยคลี่คลายปมต่างๆ ภายในใจ แง่มุมชีวิตของตัวละครจากหนังและสารคดี ช่วยให้เราเปิดตาเปิดใจและยอมรับว่าชีวิตก็เป็นเช่นนี้ เราอาจไม่ได้เกิดมาเพื่อวิ่งไล่คว้าความสุขอย่างเดียว หากแต่เรามีชีวิตอยู่เพื่อค้นหาความหมายของมันต่างหาก
Lorem Ipsum พื้นที่ริเริ่ม สารตั้งต้นศิลปะ ผ่าน ‘ภาพยนตร์’
ท่ามกลางวิกฤติโรคระบาดที่ทำให้หาดใหญ่กลายเป็นเมืองร้างยาวนาน Lorem Ipsum เปิดเผยตัวตนอย่างท้าทายในการเป็นพื้นที่กลางสำหรับงานศิลปะทุกแขนงให้กับเมืองหาดใหญ่ ผ่านงาน “ภาพยนตร์” การฉายหนังสารคดี หนังนอกกระแส หนังทางเลือก กลับมาเข้มข้นอีกครั้ง จากกลุ่มผู้ชมที่ติดตามเพจ “เรื่องนี้ฉายเถอะคนหาดใหญ่อยากดู” ไม่ต้องย้ายสถานที่ฉายหนังไปมาเหมือนอดีตอีกต่อไป
Lorem Ipsum ตั้งอยู่บนถนนนิพัทธ์อุทิศ 1 (สาย 1) ย่านเศรษฐกิจสำคัญของเมืองหาดใหญ่ที่ค่อยๆ ซบเซาลง การสร้างพื้นที่ใหม่จึงมีความหวังที่จะพลิกฟื้นพื้นที่ตรงนี้ให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง ด้วยเสน่ห์ของสถาปัตยกรรมตึกสีลูกกวาดทรงชิโน-โปรตุกีส การออกแบบปรับปรุงให้สวยงามขึ้นโดยคงความสวยงามของตัวอาคารเดิมจึงเป็นเสน่ห์อย่างยิ่ง
ชั้นล่างเป็นคาเฟ่ มีกาแฟ เครื่องดื่ม ขนมหวานพร้อมเสิร์ฟความอร่อย และเป็นเม็ดเงินหล่อลื่นให้เป้าหมายใหญ่ขับเคลื่อนไปได้ ชั้นบนเป็นสถานที่จัดฉายหนัง ตั้งวงพูดคุยหลังหนังจบ มีอีเวนต์ศิลปะหมุนเวียนกันมาจัดแสดง ทั้งนิทรรศการสีน้ำมันของศิลปินชาวสงขลา นิทรรศการภาพถ่ายแนวสตรีท จัดเต้นสวิงแดนซ์ เวิร์กชอปจัดดอกไม้ที่ได้แรงบันดาลใจจากหนัง นิทรรศการภาพถ่ายอาหาร ครั้งหนึ่งเคยเป็นเวทีเสวนาของกลุ่มนักเรียนมัธยม กลุ่มแรปเปอร์ จนไปถึงเวทีโชว์วิสัยทัศน์ผู้สมัครการเมืองท้องถิ่น เมื่อสถานที่อุทิศตนเป็น “สารตั้งต้น” ความสนุกแบบอิสระ Freeform จึงมีผลลัพธ์ให้เหนือความคาดหมายได้เสมอ
Lorem Ipsum เริ่มเปิดตัวและจัดฉายหนังเรื่อง “The Kingmaker” หนังสารคดีว่าด้วยเผด็จการของฟิลิปปินส์ท่ามกลางความร้อนแรงทางการเมืองในประเทศไทย เมื่อ 5 สิงหาคม 2563 เรื่อยมาจนปัจจุบัน เราพยายามจัดเวลาสำหรับดูหนังให้ได้มากที่สุด ได้มีโอกาสดูสารคดีแรปเปอร์คลองเตย “School Town King” ร่วมเวทีเสวนาต่อเนื่องจากหนัง สารคดี หนังทางเลือกที่เข้มข้นขึ้น หลายครั้งมีเทศกาลหนัง ทั้งเทศกาลหนังไต้หวัน เทศกาลหนังอเมริกัน เทศกาลหนัง Wildtype และอื่นๆ อีกมากมาย
ปฏิเสธไม่ได้ว่าความเข้มแข็งของขบวนการหนังอิสระส่วนภูมิภาคเดินหน้าต่อเนื่องสม่ำเสมอ และหลายๆ ครั้งกระจายตัวออกไปสู่ทั่วทุกภาคและจังหวัดใกล้เคียง ส่วนหนึ่งมาจากความเข้มแข็งของยานแม่ (Doc Club & Pub) ที่เมืองหลวง และก็เป็นความอิ่มเอิบหัวใจของคนภูธรเช่นเราเป็นอย่างยิ่ง ความสามารถเข้าถึงสื่อภาพยนตร์ดีมีคุณภาพในพื้นที่บ้านเกิด ด้วยค่าใช้จ่ายที่ทุกคนเข้าถึงได้ แลกกับการได้เรียนรู้โลกและชีวิตอันมหาศาลนี้ เป็นสิ่งที่ช่วยยืนยันว่าการเปลี่ยนแปลงสังคมให้ดีขึ้นล้วนเกิดจากการลงแรงลงพลังของประชาชนตัวเล็กตัวน้อย ที่ลงมือทำสิ่งเล็กสิ่งน้อย ทำต่อเนื่องสม่ำเสมอ และไม่หยุดหรือล้มเลิกไปกลางคัน สิ่งเหล่านี้ส่งต่อกันเป็นทอดๆ ขยายจากพื้นที่อาคาร สู่พื้นที่ถนน สู่พื้นที่ย่าน และขยับสู่สังคมกว้างออกไป
เราภูมิใจที่ได้ร่วมขบวนการฉายหนังอิสระนี้ แม้จะเป็นในฐานะผู้ชมตัวเล็กๆ ที่มีพื้นฐานและประสบการณ์การดูหนังอันน้อยนิด บางครั้งหนังจบเราเต็มไปด้วยคำถาม บางเรื่องที่ต้องตีความมากๆ เรามึนงง การมีพื้นที่และเวลาให้เราได้ตั้งวงพูดคุยหลังหนังจบเป็นการช่วยให้ผู้ชมได้มีเวลาตกตะกอนความคิด ความรู้สึก การสะท้อนความเห็นของตัวเอง แลกเปลี่ยนระหว่างกัน เป็นวงล้อมแห่งการเรียนรู้ที่น่าอัศจรรย์ใจอย่างยิ่ง
สิ่งเหล่านี้ช่วยชีวิตเราไว้ตั้งแต่การบำบัดเยียวยาจิตใจ การร่วมเรียนรู้ความเป็นมนุษย์ของกันและกัน รวมไปถึงการช่วยกล่อมเกลาจิตวิญญาณของเราให้อ่อนโยนและเปิดรับสิ่งต่างๆ อย่างนอบน้อม เปิดรับอย่างเบิกบานเสมอ
