ถ้าพูดถึงฮ่องกง ที่ผ่านมาหลายคนคงมีภาพจำแตกต่างกันไป ไม่ว่าจะเป็นสถานที่ที่มีแต่ตึกสูงระฟ้า ถนนพลุกพล่าน ไปจนถึงร้านอาหารที่มีหลายเมนูโด่งดังระดับโลก แต่ช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ ฮ่องกงได้กลายเป็นหมุดหมายแห่งความสนใจใหม่ นั่นคือการเป็นปลายทางของคนที่รักศิลปะร่วมสมัย
พัฒนาการของวงการศิลปะฮ่องกงครอบคลุมตั้งแต่งานแสดงไปจนถึงพื้นที่ศิลปะที่มีมากขึ้นอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ในปัจจุบันมีแกลเลอรีถึงกว่า 300 แห่ง ที่ดึงดูดศิลปินและผู้เสพงานศิลป์จากทั่วโลกจำนวนมาก สิ่งเหล่านี้ล้วนทำให้ฮ่องกงถูกมองว่าเป็นหนึ่งในศูนย์กลางศิลปะร่วมสมัยของทวีปเอเชีย หากถามถึงเหตุแห่งความสำเร็จ คงต้องย้อนไปมองผลงานในอดีตจากทั้ง 2 ทาง หนึ่งคือภาครัฐ และสองคือภาคเอกชน
หนึ่งในความเคลื่อนไหวสำคัญ คือการที่รัฐบาลฮ่องกงดำเนินการส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมผ่านการจัดตั้งหน่วยงาน Leisure and Cultural Services Department (LCSD) ขึ้นในปี 2000 โดยคณะทำงานนี้มีหน้าที่รับผิดชอบในการพัฒนาและอำนวยความสะดวกให้กับความเคลื่อนไหวทางศิลปวัฒนธรรม ไม่ว่าจะกับพิพิธภัณฑ์ โรงละคร เทศกาล และพื้นที่ศิลปะอื่นๆ โดยอาจเป็นรูปแบบของเม็ดเงินหรือการประชาสัมพันธ์
จากนั้น รัฐบาลฮ่องกงได้ส่งเสริมงานศิลปะและวัฒนธรรมเรื่อยมา โดยมุ่งเน้นที่ศิลปะร่วมสมัยเป็นหลัก เช่น การตั้งกองทุนสำหรับโครงการและความคิดสร้างสรรค์เกี่ยวกับศิลปะในแต่ละหัวเมือง ไปจนถึงการทำงานอย่างแข็งขันและผสานเป็นเนื้อเดียวกับเอกชน อีกหนึ่งตัวแปรหลักที่ทำให้ฮ่องกงกลายเป็นจุดหมายของคนรักศิลปะทั่วโลกอย่างทุกวันนี้
ปัจจุบันฮ่องกงถือเป็นเมืองที่มีองค์กรและมูลนิธิที่ส่งเสริมงานด้านศิลปะหลายแห่ง ยกตัวอย่างเช่น Asia Society Hong Kong Centre ที่เป็นเจ้าภาพจัดงานกิจกรรมทางวัฒนธรรมและนิทรรศการศิลปะต่างๆ มาตลอดหลายปี หรือการสนับสนุนจากหลายภาคเอกชนที่ให้เงินทุนให้กับโครงการด้านศิลปะและวัฒนธรรมอยู่เป็นประจำ เหล่านี้ล้วนเป็นองค์ประกอบที่ช่วยให้ฮ่องกงเติบโตอย่างก้าวกระโดดในเวทีศิลปะโลกทั้งนั้น
หมุดหมายสำคัญที่สร้างการเปลี่ยนแปลงให้กับวงการศิลปะฮ่องกง คืองาน ‘Art Basel Hong Kong’ ซึ่งจัดขึ้นครั้งแรกในปี 2013
Art Basel Hong Kong คืองานแสดงศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ ผลงานที่เข้าร่วมล้วนเป็นงานศิลปะระดับโลก ซึ่งด้วยความยิ่งใหญ่นี้เอง Art Basel Hong Kong จึงดึงดูดแกลเลอรีชั้นนำจากทั่วทุกสารทิศ อีกทั้งนักสะสมงานศิลปะ ภัณฑารักษ์ ผู้ที่ชื่นชอบศิลปะจากทั่วโลกต่างถูกดึงดูดโดยงานนี้เช่นกัน จนฮ่องกงสร้างภาพจำในฐานะพื้นที่แสดงงานศิลปะขึ้นมาได้ และยิ่งพวกเขาจัดงานดังกล่าวต่อเนื่อง ฮ่องกงกับความเป็นศิลปะเลยแยกขาดจากกันไม่ออกนับตั้งแต่นั้น
นอกเหนือจากความยิ่งใหญ่ของงานศิลปะที่ต่างตบเท้าเข้าร่วมแล้ว Art Basel Hong Kong ยังมีพื้นที่สำหรับศิลปินหน้าใหม่จากภูมิภาคเอเชียและแปซิฟิกในทุกปีด้วย กล่าวคือถึงจะจัดงานใหญ่ระดับโลก แต่พวกเขาก็ยังคงยึดโยงกับพื้นที่ สร้างกลไกให้เหล่าศิลปินและความเคลื่อนไหวทางศิลปะพัฒนาไปข้างหน้าได้ในเวลาเดียวกัน
นอกจากนี้ ฮ่องกงยังมีปัจจัยแวดล้อมอื่นๆ อีกมากที่ส่งเสริมให้ศิลปะงอกงามแข็งแรง เช่น งานจัดแสดงศิลปะอย่าง Art Central และ Fine Art Asia ไปจนถึงหอศิลป์อีกกว่า 100 แห่งที่บอกเล่าเรื่องราวศิลปะในรูปแบบแตกต่างกันไป เช่น M+ Museum ที่นำเสนองานศิลปะและการออกแบบร่วมสมัยจากเอเชียและประเทศโดยรอบ เป็นต้น
จากทั้งหมดที่กล่าวมานี้ คงไม่เกินเลยไปนักถ้าจะบอกว่าการเป็นจุดหมายปลายทางที่สำคัญในด้านศิลปะของฮ่องกงเกิดจากการร่วมด้วยช่วยกัน ลงมือทำ และสร้างการเปลี่ยนแปลงจากทุกภาคส่วนอย่างแท้จริง เมื่อแสงไฟแห่งศิลปะถูกจุดติด คนในพื้นที่ก็จะยิ่งคุ้นเคยกับศิลปะและรับเข้าไปอยู่ในชีวิตมากขึ้น
ถ้าลองสังเกตดูตามท้องถนนของฮ่องกง เราจะพบความเป็นศิลปะได้ในระยะสายตามองเห็น ตั้งแต่สถานที่สุดบรรเจิด ไปจนถึงภาพสตรีทอาร์ตที่สวยงามสอดประสานเข้ากับสิ่งแวดล้อมโดยรอบอย่างกลมกลืน ดังนั้นสำหรับคนรักศิลปะ ฮ่องกงจึงเป็นจุดหมายที่ไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง ลองเดินทางไปให้มวลของความเป็นศิลปะโอบกอดและเติมพลังใจ
Photo: Courtesy of Art Basel
ที่มา
บทความ “Hong Kong’s Art Scene Is Booming Despite Its COVID Nightmare and Political Turmoil. As Art Basel Returns, Can the City Shine Again?” จาก news.artnet.com (Online)
บทความ “Why is Hong Kong Such an Attractive Scene to Leading Art Galleries?” จาก widewalls.ch (Online)
บทความ “The transformation of Hong Kong’s arts ecosystem is already underway” จาก artbasel.com (Online)
บทความ “Hong Kong : The Facts Leisure and Culture” จาก gov.hk (Online)
บทความ “Asia Society Hong Kong Center” จาก discoverhongkong.com (Online)
บทความ “DSpace at Silpakorn University: The study of commercial art fair “Art Basel Hong Kong” จาก ithesis-ir.su.ac.th (Online)
