ถ้าตำราคือการเรียน เราเชื่อว่าการลงมือทำคือการรู้
เพราะต่อให้ผ่านการเรียนจากทฤษฎีมามากมายขนาดไหน แต่ถ้าไม่ได้ลงมือทำสักที ความรู้ความเข้าใจคงเกิดขึ้นได้ยาก ทั้งสองสิ่งนี้จึงเป็นอะไรที่ต้องเรียนและรู้ไปพร้อมๆ กัน โดยเฉพาะกับโลกภาพยนตร์
บินข้ามฝั่งโลกไปยังทวีปอเมริกาเหนือ ประเทศแคนาดา ที่นั่นมีโรงเรียนภาพยนตร์ที่คิดและเชื่ออย่างหนักแน่นในวลี ‘Learning by Doing’ หรือการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ เรากำลังเล่าถึง Gulf Island Films and Television School (GIFTS) โรงเรียนสอนทำหนังที่ตั้งอยู่บนเกาะห่างไกล แต่น่าสนใจในหลักสูตรที่สอนให้เคารพ เรียนรู้ และเชื่อมโยงกับท้องถิ่น
คงไม่มีนักเรียนทำหนัง ที่สามารถสร้างหนังดีๆ สักเรื่องผ่านการท่องจำตำราไปเข้าห้องสอบแน่ๆ ที่นี่เลยสอนให้พวกเขาต้องใช้อุปกรณ์ถ่ายทำให้เป็น รวมถึงรู้จักเรื่องที่อยากเล่าอย่างถ่องแท้ผ่าน ‘พื้นที่และผู้คน’ วัตถุดิบสำคัญในการเรียนฟิล์ม
ใช้เวลาราว 45 นาทีบนเรือเฟอร์รี่ เพื่อข้ามจากเมืองแวนคูเวอร์มาบนเกาะกาลิอาโน (Galiano) หมู่เกาะที่สวยงามที่สุดในแคนาคา และห่างไกลจากความสะดวกสบายทั้งปวง ด้วยพื้นที่บนเกาะมีความยาวเพียง 26 กิโลเมตร มีเพียงร้านค้าไม่กี่ร้านที่ขายเฉพาะของใช้จำเป็นและสิ่งอำนวยความสะดวกขั้นพื้นฐานเท่านั้น แถมทั่วทั้งเกาะยังมีประชากรในพื้นที่ไม่ถึงหนึ่งพันครัวเรือนด้วยซ้ำ กระท่อมที่เห็นส่วนใหญ่เป็นบ้านพักตากอากาศของคนที่หนีชีวิตในเมืองมาพักผ่อนที่นี่ ไม่ใช่คนท้องถิ่นแต่อย่างใด
แล้วบนเกาะที่ไม่มีอะไรสักอย่างแบบนี้ ดีต่อการเรียนทำหนังยังไง
Gulf Island Films and Television School ไม่ใช่แค่โรงเรียนภาพยนตร์ แต่เป็นศูนย์การเรียนรู้ที่เชื่อมโยงกับท้องถิ่น ตรงนี้แหละที่สำคัญ เพราะที่นี่เปิดโอกาสให้คนเมืองได้เข้ามาเรียนรู้จากชุมชน ขณะเดียวกันก็พาชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการทำหนังทุกขั้นตอนด้วย ตั้งแต่ช่วยกันเขียนบท ยันเป็นนักแสดง การเรียนที่นี่จึงได้เรียนรู้ทั้งการทำงานร่วมกับคนอื่น (ที่บางทีก็แตกต่างจากเรามากๆ) รู้จักที่จะเคารพซึ่งกันและกัน รวมไปถึงการใส่ใจเรื่องสิ่งแวดล้อม เพราะตลอดทั้งคอร์สล้วนเป็นการเรียนการสอนกันกลางป่าสน!
หลักสูตรที่เปิดสอนมีทั้งการทำหนังขั้นพื้นฐาน คอร์สอินเทนซีฟ เรียนกันอย่างเข้มข้นหลายสัปดาห์ และซัมเมอร์แคมป์ในช่วงปิดเทอมภาคฤดูร้อน ฉะนั้น นักเรียนจะเป็นใครก็ได้ ไม่จำกัดช่วงวัย เพราะเปิดกว้างให้เรียนได้ตั้งแต่อายุ 10-75 ปี เปิดรับทั้งมือสมัครเล่น เด็ก และผู้ใหญ่ ส่วนผู้สอนคือเหล่าโปรดิวเซอร์ ผู้กำกับ และผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมหนังและโฆษณาของแคนาดา
สิ่งที่แสดงให้เห็นว่าโรงเรียนภาพยนตร์แห่งนี้มีความสัมพันธ์ที่ดีกับชุมชนมากขนาดไหน คือ ความร่วมแรงร่วมใจของชาวเกาะกาลิอาโน บ่อยครั้งที่นักเรียนต้องเข้าไปขอความช่วยเหลือจากชาวบ้านในพื้นที่ให้มาเป็นทั้งนักแสดงหลัก นักแสดงสมทบ กระทั่งขอคำปรึกษาจากเจ้าถิ่น แต่พวกเขาก็เต็มอกเต็มใจทุกครั้ง
การปล่อยให้นักเรียนได้เรียนรู้ด้วยการลงพื้นที่จริง ได้ขอความช่วยเหลือและได้รับความร่วมมือจากคนท้องถิ่น ได้ตระหนักถึงความสำคัญของสิ่งแวดล้อมโดยรอบ ทำให้การเดินทางมาเรียนทำหนังที่นี่ได้อะไรกลับไปมากกว่าหนังหนึ่งเรื่องแน่ๆ
ที่มา
บทความ “GIFTS โรงเรียนภาพยนตร์บนเกาะในแคนาดา ที่สอนทำหนังด้วยทัศนคติ และมีชาวเกาะเป็นนักแสดง” จาก readthecloud.co (Online)
บทความ “Gulf Island Film and Television School (GIFTS)” จาก citizensoftomorrow.research.educ.ubc.ca (Online)
