หากเอ่ยถึงชื่อเมืองอาร์ฮุส (Aarhus) ประเทศเดนมาร์ก ผู้ที่ชื่นชอบเรื่องห้องสมุดคงจะนึกถึง ‘DOKK1’ ห้องสมุดซึ่งคว้ารางวัลห้องสมุดยอดเยี่ยมประจำปี (Public Library of the Year Award) ในปี 2016 และเป็นแหล่งท่องเที่ยวระดับโลก แต่ที่จริงแล้วเมืองแห่งนี้ยังมีห้องสมุดที่โดดเด่นอีกหลายแห่ง ล่าสุดเพิ่งเปิดให้บริการ ‘ห้องสมุดเกลเลอรัป’ (Gellerup Library) ภายในศูนย์กีฬาและวัฒนธรรมเกลเลอรัป ซึ่งเป็นแหล่งเรียนรู้และพักผ่อนหย่อนใจแบบครบครัน
ที่นี่เป็นโมเดลการพัฒนาแบบใหม่ที่รวมการให้บริการหลายๆ ชนิดเข้าไว้ด้วยกัน มีวัตถุประสงค์เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตและสานสัมพันธ์ระหว่างผู้คนทั้งในท้องถิ่นและจากต่างถิ่น ภายในอาคารมีทั้งสระว่ายน้ำ สนามฟุตบอล หน้าผาจำลอง ลานน้ำพุ และลานกลางแจ้งสำหรับจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมหรือออกร้านขายของ
ศูนย์กีฬาและวัฒนธรรมฯ ออกแบบโดยบริษัท Schmidt Hammer Lassen อาคารของศูนย์มีลักษณะเหมือนกล่องหลายใบวางเรียงต่อและซ้อนกัน ให้ความรู้สึกเปิดกว้างและลื่นไหล เอื้อต่อการเสริมสร้างความกลมเกลียวและความเข้มแข็งให้ชุมชน คำนึงถึงเรื่องความยั่งยืนทั้งด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจ นอกจากนั้นในช่วงที่มีการก่อสร้างซึ่งเกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 เมืองอาร์ฮุสยังได้เปิดรับคนหนุ่มสาวที่กำลังตกงานให้เข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างจนสำเร็จอีกด้วย
องค์ประกอบที่ขาดไม่ได้ภายในศูนย์ฯ แห่งนี้ คือห้องสมุด เพราะประชากรเดนมาร์กนิยมเข้าห้องสมุดสวนทางกับสถานการณ์ในหลายประเทศ ห้องสมุดเกลเลอรัปเป็นพื้นที่เหมาะสำหรับเด็กและครอบครัว มีทั้งโซนปีนป่ายเล่นสำหรับเด็ก รวมทั้งเมกเกอร์สเปซและกิจกรรมที่ท้าทายสำหรับวัยรุ่น ท่ามกลางบรรยากาศที่สว่างสดใส ดูขี้เล่น และเป็นกันเอง
แนวคิดที่ห้องสมุดเกลเลอรัปยึดถือ คือการให้ความสำคัญกับ ‘คน’ กิจกรรมของห้องสมุดหลายอย่างถูกออกแบบมาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยเฉพาะผู้หญิงและเด็ก เพราะหนึ่งในคติประจำห้องสมุดและศูนย์ฯ ก็คือ การพัฒนาผู้หญิงคนหนึ่งให้มีชีวิตที่ดีขึ้น ผู้หญิงคนนั้นจะกลับไปยกระดับคุณภาพชีวิตคนในครอบครัวต่อไป
อีกหนึ่งกิจกรรมที่โดดเด่นคือ การรับอาสาสมัครมาทำงานเป็นจำนวนมาก เพื่อให้สถานที่แห่งนี้เป็นสถานที่โดยชุมชน เพื่อชุมชน จำนวนอาสาสมัครในศูนย์ฯ และห้องสมุดรวมกันมีจำนวนถึง 80 คน รองรับกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาชีวิตคนในชุมชน ทั้งงานทั่วไปในศูนย์ฯ ให้ความรู้พื้นฐานด้านไอที และอ่านหนังสือให้กับเยาวชน
ด้วยอรรถประโยชน์ที่หลากหลายและความพยายามในการตอบโจทย์เรื่องการมีคุณภาพชีวิตที่ดี และการให้ความสำคัญกับ ‘คน’ ทำให้ห้องสมุดเกลเลอรัปได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลห้องสมุดประชาชนแห่งปีของสหพันธ์นานาชาติแห่งสถาบันและสมาคมห้องสมุด (IFLA) ประจำปี 2022 ส่วนห้องสมุดที่ได้รับรางวัลคือ ห้องสมุดประชาชนมิสซูลา (Missoula Public Library) สหรัฐอเมริกา
ที่มา
บทความ “Sports and Culture Campus Gellerup” จาก shl.dk (Online)
บทความ “Public Library of the Year” จาก systematic.com (Online)
บทความ “Community Centre Gellerup” จาก migrant-integration.ec.europa.eu (Online)
บทความ “รู้จัก ‘Dokk1’ ห้องสมุดในเดนมาร์กที่ไม่ได้มีแค่เรื่องของหนังสือ แต่คือพื้นที่ของทุกคน” จาก themomentum.co (Online)
