ที่โรงเรียนนานาชาติเซี่ยงไฮ้ ชิงผู่ผิงเหอ (Shanghai Qingpu Pinghe International School) ประเทศจีน มีสิ่งก่อสร้างรูปทรงประหลาดที่ใครๆ ก็เรียกว่า ‘วาฬสีน้ำเงิน’ ซึ่งกลายเป็นสัญลักษณ์อันน่าจดจำของเด็กนักเรียนและผู้คนในชุมชน อาคารหลังนี้มีชื่อว่า ‘ผิงเหอ บิบลิโอเธียเตอร์’ (Pinghe Bibliotheater) ซึ่งผสมผสานพื้นที่เรียนรู้ทั้งห้องสมุดและโรงละครเข้าไว้ด้วยกันอย่างลงตัว
หากมองจากด้านบนจะเห็นว่า ผังอาคารมีรูปทรงสามเหลี่ยม ลาดเอียงไปด้านหนึ่ง ประตูทางเข้าอาคารอยู่ทางด้านที่สูงใหญ่กว่า จนดูคล้ายกับว่าเด็กๆ กำลังทยอยเดินเข้าไปสู่ปากวาฬ ใจกลางอาคารบริเวณชั้นหนึ่งเป็นที่ตั้งของโรงละครทั้งแบบโพรซีเนียม (มีกรอบเวทีอยู่หน้าแนวม่าน) และแบล็คบอกซ์ (ใช้ม่านสีดำขึงบริเวณโดยรอบ) มีการติดตั้งวัสดุลดเสียงสะท้อน เอื้อต่อการรับชมการแสดงอย่างเต็มอรรถรส ในชั้นเดียวกันยังมีห้องมัลติมีเดีย ร้านกาแฟ และร้านค้า
ส่วนห้องสมุดและพื้นที่อ่านหนังสือตั้งอยู่บริเวณชั้นบน ตรงกลางเป็นอัฒจันทร์สำหรับนั่งอ่านหนังสือ รายรอบด้วยผนังหนังสือ มีทางเดินวนชวนให้เด็กๆ อยากเดินไปสำรวจหนังสือที่มีอยู่มากมาย ช่องกระจกบนเพดานและผนังช่วยนำแสงสว่างจากธรรมชาติเข้ามาในอาคาร เกิดบรรยากาศการอ่านที่น่ารื่นรมย์ จากห้องสมุดยังมีบันไดที่เด็กๆ สามารถเดินขึ้นไปชมสวนบนดาดฟ้าได้อีกด้วย
โจทย์ในการออกแบบครั้งนี้ เกิดจากความตั้งใจฉีกกรอบการออกแบบอาคารโรงเรียนทั่วไป ตัวแทนของ ‘Open Architecture’ บริษัทสถาปนิกผู้ออกแบบ กล่าวถึงแรงบันดาลใจว่า “พวกเรานึกถึงวาฬสีน้ำเงินซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่ใหญ่ที่สุดในโลก หากมองแค่รูปลักษณ์ภายนอก คุณอาจไม่รู้ว่าแท้จริงแล้วมีอะไรอยู่ข้างใน จนกว่าจะได้ค้นพบว่าพื้นที่ภายในมีความหลากหลายอย่างน่าประหลาดใจ นอกจากนี้ การผสมผสานห้องสมุดและโรงละครไว้ด้วยกัน ยังมีนัยถึง 2 สิ่งที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง เช่นความเงียบและเสียง ความมืดและความสว่าง ความสันโดษและการเข้าสังคม”
แหล่งเรียนรู้แห่งนี้รองรับการใช้งานสำหรับนักเรียน 2,000 คน ที่มีอายุตั้งแต่ 3 ปี ถึง 18 ปี โรงเรียนยังเปิดโอกาสให้ผู้คนในท้องถิ่นสามารถเข้ามาใช้บริการนอกเวลาเรียน ด้วยทำเลที่ตั้งของอาคารที่อยู่ติดถนนสายหลักของชุมชน จึงทำให้ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ง่าย พลิกมุมมองของห้องสมุดโรงเรียนซึ่งเคยสงวนไว้สำหรับนักเรียนเท่านั้น ให้กลายเป็นพื้นที่กึ่งสาธารณะที่สามารถสร้างอรรถประโยชน์ให้แก่ผู้คนในวงกว้าง
ที่มา
บทความ “Open Architecture combines library and theatre in “blue whale” building” จาก dezeen.com (Online)
