การออกแบบกายภาพของห้องเรียนเป็นเรื่องสำคัญต่อคุณภาพการเรียนรู้ แต่โรงเรียนส่วนใหญ่ไม่รู้จะเริ่มต้นจากจุดไหน จินตนาการไม่ออกว่าห้องเรียนในอุดมคติที่ทำให้นักเรียนมีความสุขควรมีหน้าตาอย่างไร
สิ่งเหล่านี้คือโจทย์สำคัญของกระบวนการที่เรียกว่า ‘Learning Space Design Lab’ ของบริษัท Autens ในเดนมาร์ก ซึ่งมีบทบาทในการพลิกโฉมห้องเรียนมาแล้วกว่า 200 แห่ง ในกว่า 10 ประเทศ
Learning Space Design Labs ริเริ่มขึ้นด้วยเป้าหมายที่สัมพันธ์กันใน 2 ส่วน คือการออกแบบที่เน้นการพัฒนาทักษะในศตวรรษที่ 21 และหลักการพื้นฐานเรื่องวัฒนธรรมการเรียนรู้ที่มีผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ด้วยเล็งเห็นว่านักเรียนในยุคปัจจุบันต้องการพื้นที่เรียน พื้นที่ทำงานร่วมกัน พื้นที่ทดลอง พื้นที่เงียบสำหรับคิดไตร่ตรอง พื้นที่สำหรับหยุดนิ่งพักผ่อน นิทรรศการ และพื้นที่อื่นๆ อีกหลายลักษณะ
กระบวนการเวิร์กชอปใช้เวลาตั้งแต่ 4-6 ชั่วโมงไปจนถึงหลายสัปดาห์ ในการระดมความคิดเห็นจากครู บุคลากรของโรงเรียน และตัวแทนนักเรียน เพื่อสำรวจว่าห้องเรียนทั่วไปจะสามารถออกจากความคิดเดิมๆ ทั้งในแง่ของการออกแบบภายในและวิธีการใช้งานได้อย่างไร แล้วสร้างแบบจำลองใหม่โดยคำนึงถึงการใช้งานของนักเรียนเป็นหลัก จากนั้นจึงสร้างบทสรุปร่วมกันเพื่อนำไปใช้ก่อสร้างหรือปรับปรุงโรงเรียน รวมทั้งร่วมกันออกแบบวิสัยทัศน์การเรียนรู้ของโรงเรียนใหม่
ในขั้นตอนระดมความคิดเห็น มีเครื่องมือที่สำคัญคือ ‘กล่องจำลองพื้นที่ห้องเรียน’ โมเดลเฟอร์นิเจอร์และข้าวของเครื่องใช้ขนาดจิ๋วที่ทุกคนสามารถช่วยกันหยิบจับไปวางไว้ในกล่อง เพื่อสะท้อนไอเดียที่ทุกคนอยากเห็น นำไปสู่การสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตร เอื้อให้ครูยกระดับขีดความสามารถและสร้างการเรียนรู้ที่มีพลังให้แก่นักเรียนได้
“เราไม่ได้ออกแบบสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้ แต่เราออกแบบวัฒนธรรมการเรียนรู้ เราต้องการห้องเรียนนวัตกรรมที่สร้างแรงบันดาลใจ และสนับสนุนรูปแบบการเรียนรู้และความชอบที่แตกต่างหลากหลายของนักเรียน ครูหนึ่งคนอาจมีความตั้งใจจะเปลี่ยนห้องเรียนของตน แต่หากต้องการให้เกิดวัฒนธรรมการเรียนรู้ที่ฝังรากลึกและยั่งยืน ทุกคนในโรงเรียนจะต้องมีส่วนร่วมในการเปลี่ยนแปลง” Lene Jensby Lange ผู้ก่อตั้ง Autens กล่าว
ที่มา
บทความ “Learning Space Design Lab (c) by Autens” จาก hundred.org (Online)
บทความ “LEARNING SPACE DESIGN LAB™” จาก autens.dk (Online)
