คุณรู้จักคานธีแค่ไหน?           คนเกือบทั้งโลกรู้จักคานธีในฐานะผู้ปลดปล่อยอินเดีย ผู้ใช้หลักอหิงสาในการเคลื่อนไหวเรียกร้อง ซึ่งนักกิจกรรมและนักเคลื่อนไหวในยุคต่อๆ มานำไปใช้ เป็นชายชราใจดีผู้สมถะและมีชีวิตอย่างเรียบง่าย และเทพเจ้าแห่งโลกยุคใหม่ที่ถูกสถาปนาโดยผู้คนรุ่นหลัง           หนังสือ ‘บัณฑิตกับนักบุญ’ (The doctor and the saint) ของอรุณธตี รอย จะชวนทำความรู้จักคานธีอีกแง่มุมหนึ่ง...

          เราถูกตอกย้ำผ่านสื่อว่าแกนโลกกำลังเอียงมาทางจีน ซึ่งก็ไม่น่าจะผิดเพราะการเติบโตทางเศรษฐกิจอันโดดเด่นและการพัฒนาด้านเทคโนโลยีของจีนก้าวกระโดด อีกส่วนหนึ่งมาจากรัฐไทยที่นโยบายต่างประเทศช่วงหลังโน้มเอียงเข้าหาจีนอย่างเห็นได้ชัด           ประเด็นที่บางคนไม่รู้หรือบางคนรู้แต่เลือกมองข้ามคือการพุ่งทะยานของจีนมีต้นทุนสูงมาก ทั้งในเรื่องสังคม สิ่งแวดล้อม คุณภาพชีวิต ความเหลื่อมล้ำ และโดยเฉพาะด้านสิทธิเสรีภาพของประชาชน แน่ล่ะ เพราะจีนปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์ (หรือทุนนิยมแบบสั่งจากศูนย์กลาง?) สามารถกดปราบประชาชนให้อยู่นิ่ง ชี้นิ้วสั่งได้ทันทีว่าจะทำหรือไม่ทำอะไร            คราวนี้เราลองจินตนาการดูว่า ถ้าประเทศจีนปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตย มังกรตัวนี้จะมีหน้าตาเช่นไร...

ทางม้าลายที่ไม่มีรถคันไหนจอดให้คนข้าม ทางเท้าที่ไม่น่าเดิน ผู้พิการที่ต้องใช้วีลแชร์หมดสิทธิ์ คนเดินเท้าต้องคอยหลบให้รถจักรยานยนต์ที่วิ่งขึ้นมาบนทางเท้า เป็นความคุ้นเคยของคนกรุงเทพฯ แต่สิ่งเหล่านี้เป็นความแปลกประหลาดและผิดกฎหมายในประเทศญี่ปุ่น ‘ใส่ใจไว้ในเมือง LIVABLE JAPAN’ ชวนเราไปดูการจัดการเมืองของญี่ปุ่นที่แสนละเอียดลออและให้ความสำคัญกับทุกคน ไม่ว่าจะเป็นเด็ก หนุ่มสาว ผู้สูงอายุ ผู้พิการ มันทำให้เห็นว่าจิตสำนึกไม่ได้หล่นจากฟากฟ้าแล้วทำให้คนญี่ปุ่นมีวินัยในการใช้พื้นที่สาธารณะ แต่ส่วนหนึ่งมาจากการออกแบบเมือง การบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวด การให้การศึกษา และฐานคิดที่ว่าทุกคนเท่าเทียมกัน หากเราจะจัดการเมือง...

          คุณคิดถึงความตายของตัวเองไว้อย่างไร?           คนส่วนใหญ่ต้องการตายอย่างสงบ ท่ามกลางคนที่เรารักและรักเรา เป็นภาพอุดมคติที่มักไม่ค่อยเป็นจริงสักเท่าไหร่ เพราะเราไม่มีทางรู้ว่าจะตายเมื่อไหร่ ที่ไหน และอย่างไร ผู้เสียชีวิตไม่น้อยจากไปโดยมีสายระโยงระยางและเครื่องช่วยหายใจในโรงพยาบาล อีกทั้งการจากไปด้วยโรคชราก็ใช่ว่าจะไม่ทรมาน           การกำหนดวิธีหรือรูปแบบความตายที่เราต้องการจึงเป็นเรื่องยาก ส่วนการเตรียมตัวตายโดยไม่เป็นภาระของคนที่อยู่ค่อนข้างง่ายดายกว่า           ‘DEATH CLEANING สุดท้ายก็ต้องทิ้ง’ เป็นหนังสือขายดีที่ มาร์การีตา...

          ปรัชญาเป็นเรื่องของการตั้งคำถามและพยายามหาคำตอบ มีคนเคยถามคำถามเดียวกันและตอบไว้หลายคำตอบ แต่ไม่เคยมีคำตอบไหนที่ถูกต้องจนไม่สามารถเถียงได้อีก           ปรัชญาจึงต้องถามต่อไปและต่อไป           นั่นอาจฟังดูเป็นกิจกรรมทางปัญญาที่น่าเหนื่อยหน่ายและไม่สนุกนัก ถ้าต้องอยู่กับคำถามที่ไม่คำตอบชัดเจน           อย่างไรก็ตาม การตั้งคำถามไม่จำเป็นต้องยากเสมอไป การอยากได้คำตอบโดยไม่ถามก็สุ่มเสี่ยงจะได้คำตอบที่ผิด เพราะคำตอบที่ถูกไม่เคยได้จากการตั้งคำถามที่ผิด           ดังนั้น คุณหรือใครๆ ก็เป็นนักปรัชญาได้ เมื่อเริ่มตั้งคำถามกับชีวิต กับสิ่งที่อยู่ตรงหน้า...

          ในฐานะเด็กที่จบ ม.ปลาย สายวิทย์-คณิต (เมื่อนานมาแล้ว) ทั้งสองเป็นวิชาที่อยู่พ้นไปจากความเข้าใจของผมโดยสิ้นเชิง รูปภาพพันธะเคมี สมการการเคลื่อนที่ อัตราเร่ง และอื่นๆ เป็นอีกภาษาหนึ่งที่มีไวยากรณ์เฉพาะ แต่ลึกๆ แล้วผมก็รู้ตัวว่าเป็นคนสนใจวิทยาศาสตร์โดยเฉพาะในแง่ประวัติศาสตร์ความคิดของมนุษยชาติ           วิทยาศาสตร์ (ของตะวันตก) เริ่มต้นเมื่อใด?           มันเริ่มประมาณ 600...

อาณาจักรจีนมีประวัติศาสตร์ยาวนานหลายพันปี ความยาวนานได้ทิ้งบทเรียนการปกครองไว้มากมายให้แก่ฮ่องเต้องค์ต่อๆ มา ถึงกระนั้น ทุกราชวงศ์ไม่ว่าจะยิ่งใหญ่เพียงใดเมื่อถึงจุดจุดหนึ่งก็ถึงกาลล่มสลาย มันอาจเป็นวัฏจักรธรรมดาที่ทุกสิ่งล้วนต้องเปลี่ยนแปลง มีเกิดขึ้น รุ่งโรจน์ และล้มหายตายจาก ทว่า ไม่มีราชวงศ์ใดของจีนจบลงอย่างสุขนาฏกรรม ใช่หรือไม่ว่า ส่วนหนึ่งเป็นเพราะฮ่องเต้องค์สุดท้ายของแต่ละราชวงศ์ไม่ได้เรียนรู้จากอดีต กดขี่ประชาราษฎร ใช้สอยคนโฉด จนเกิดความระส่ำระสายทั่วทุกหัวระแหง กว่าจะกู้คืนสถานการณ์ทุกสิ่งก็สายเกินไปเสียแล้ว ‘เปิดม่านมังกร บทเรียนแห่งความล้มเหลว’ บอกเล่าความล้มเหลวที่เกิดขึ้นซ้ำซากของเหล่าฮ่องเต้...

          ฟุรุคุระ เคโกะ เป็นมนุษย์ร้านสะดวกซื้อ ร้านสะดวกซื้อคือโลกทั้งใบของเธอ โลกที่เธอคุ้นเคย เคลื่อนไหวร่างกายอย่างเป็นธรรมชาติ และมีความสุขกับงาน           แต่ผู้หญิงที่ทำงานพิเศษร้านสะดวกซื้อมา 18 ปี ไม่แต่งงาน กลับเป็นความผิดปกติไปจากบรรทัดฐานของสังคม นวนิยายเรื่อง ‘มนุษย์ร้านสะดวกซื้อ’ ตั้งคำถามกับสิ่งนี้ สิ่งที่เรียกว่า ‘บรรทัดฐานทางสังคม’          ...

          กุมภาพันธ์เป็นเดือนแห่งความรัก รักมีหลายรูปแบบ ซับซ้อนเกินกว่าจะจินตนาการออก บางความรักแปลงเป็นถ้อยคำไม่ได้ เพียงรู้ในใจว่านี่แหละคือความรัก           ในแง่หนึ่งความรักจึงเต็มไปด้วยคำถาม-ณ จุดใดของเวลาที่ความรักถือกำเนิด ทำไมจึงรู้สึกกระวนกระวายและมีความสุขไปพร้อมกันเมื่อเรามีความรัก เราสามารถรักใครได้มากพอจะยอมสละชีวิตหรือไม่ เว็บหาคู่และเอไอคือบุพเพสันนิวาสแห่งศตวรรษที่ 21 ได้หรือเปล่า เราสามารถรักโดยไม่ครอบครองได้จริงไหม หรือคำถามพื้นฐานที่สุด อมตะที่สุด และยากที่สุด ความรักคืออะไร?          ...